fizyoloji

Fizyoloji, canlı organizmaların işlevlerini ve bu işlevlerin altında yatan mekanizmaları inceleyen bilim dalıdır. Esas amacı, yapıların nasıl çalıştığını, yaşam süreçlerinin nasıl düzenlendiğini ve bu süreçlerin çevresel etkileşimlerle nasıl uyum sağladığını açıklamaktır. Fizyoloji, anatomiyle yakın bir ilişki içindedir; anatomide yapı tanımlanırken fizyolojide bu yapıların hangi süreçlerle işlediği ve birbirleriyle nasıl etkileştiği ele alınır.

Kapsam olarak hücrelerden organ sistemlerine kadar farklı düzeylerde işlevleri inceler. Hücre fizyolojisi, moleküler mekanizmaları; sistem fizyolojisi ise sinir, dolaşım, solunum, sindirim, böbrekler gibi organ sistemlerinin temel işlevlerini ele alır. Dolaşım, oksijen ve besin taşınması; sinir ve endokrin sinyalleşimi; enerji metabolizması; homeostazın sürdürülmesi gibi konuları kapsar. Bu çalışmalar tıp ve sağlık bilimlerinin temelini oluşturur.

Yöntemler arasında deneysel çalışmalar, hayvan ve insan çalışmalarını kapsar; elektrofizyoloji, görüntüleme teknikleri, biyokimyasal analizler ve in vivo/in vitro modeller sık kullanılır. Tarihsel olarak modern fizyoloji, 19. yüzyılda Claude Bernard ile başlayan deneysel yaklaşımıyla gelişti; Pavlov’un öğrenme deneyleri ve Cannon’ın homeostaz kavramı da önemli katkılar sağlamıştır.

Fizyoloji, klinik uygulamalara, ilaç geliştirmeye ve hastalıkların mekanizmalarını anlamaya temel oluşturur. Araştırmalar, genomik, proteomik ve sistem biyolojisiyle ilerleyerek yaşam süreçlerini daha derinlemesine aydınlatmayı amaçlar.