endocitozisos

Endositoz (endositoz), hücre zarından dış ortamdan moleküllerin ve partiküllerin içeri alınması için zarın içe doğru invaginasyonu ile vesiküller oluşturarak gerçekleşen temel bir hücresel süreçtir. Bu mekanizma, besin maddelerinin alınması, membran bileşenlerinin yeniden kullanımı ve hücresel sinyallerin içe iletilmesi gibi işlevlerde kilit rol oynar.

Endositozun başlıca türleri fagositoz ve pinositozdur. Fagositoz, büyük parçacıkların (örneğin bakterilerin) hücre içine alınmasıdır ve çoğunlukla fagositoz yapan hücrelerde görülür. Pinositoz, sıvı çözeltilerin ve içe çözünen moleküllerin alınmasıdır ve tüm hücreler tarafından gerçekleştirilebilir. Ayrıca reseptör aracılı endositoz (çoğunlukla klatrin kaplı vesiküllerle) ve caveolin bağımlı endositoz gibi mekanizmalar da vardır.

İçeri giren vesiküller erken endozomlarda toplanır ve burada asidifikasyon başlar. V-ATPaz ile pH düşer; ardından geç endozomlar ve lizozomlar ile birleşerek taşıma ve sindirimi sağlar. Bazı yükler geri plazma zarına geri verilir; diğerleri lizozomlarda hidrolize olur. Rab GTPazlar ve SNAREler, bu yolakların yönlendirilmesinde anahtar rol oynar.

Endositoz, besin alımı, membran yeniden kullanılabilirliği ve sinyal iletimini düzenler. Fagositoz, bağışıklık savunmasında temel rol oynar ve antijen sunumuna katkıda bulunur. Virüsler ve bakteriler bazı endositoz yoluyla hücreye girebilir. Bozukluklar hiperkolesterolemide LDL reseptörü endositozu ve nörolojik hastalıklarda endozomal taşıma sorunlarıyla ilişkilendirilir.