elektronendonoren

Elektronendonoren zijn chemische stoffen of moleculen die elektronen aan een andere stof kunnen afstaan in een redoxreactie. In veel contexten komen ze overeen met reductoren, omdat ze de ontvangende stof reduceren door elektronen te leveren en zelf geoxideerd worden. Het vermogen van een donor om elektronen af te staan hangt af van zijn redoxpotentiaal; hoe negatiever het standaardreduktiepotentiaal, des te sterker de donor.

Elektronendonoren kunnen één- of meer-elektronen tegelijk overdrachten leveren. Sommige donoren leveren ook een hydride (H−) of leveren elektronen via inner-sphere of outer-sphere electron transfer, afhankelijk van de reactiemechanismen en de betrokken omgeving. In biologische systemen spelen elektronendonoren zoals NADH en FADH2 een sleutelrol in de elektronentransportketen. In fotosynthese levert water elektronen aan het fotosysteem II, waardoor zuurstof wordt geproduceerd en de elektronentransportketen wordt gevoed. In eenvoudige anorganische systemen kan bijvoorbeeld zinc een elektron doneren aan Cu2+, wat leidt tot de omzetting Zn naar Zn2+ en Cu metal.

Andere voorbeelden van elektronendonoren zijn organische en organometaalachtige reductanten, zoals natriumboornierhydride (NaBH4), dat hydride levert aan carbonylverbindingen. In de chemie wordt onderscheid gemaakt tussen elektronendonoren in redoxreacties en donoren in Lewis-chemie (elektronenparen doneren aan een Lewis-zuur); dit laatste verwijst naar een andere soort donorfenomeen.

Belang en toepassingen: elektronendonoren spelen een centrale rol in redoxsusceptie, katalyse, energieopslag en biochemische processen. Het vermogen om elektronen af te staan wordt vaak beschreven met redoxpotentialen en beïnvloed door oplosmiddel en omgeving. Zie ook redoxpotentiaal en reducing agents.