eksploatowany

Eksploatowany to przymiotnik w języku polskim, pochodzący od czasownika eksploatować. Oznacza coś, co jest używane, wykorzystywane lub eksploatowane, często w sensie gospodarczym, technicznym lub kopalnym. W praktyce termin ten występuje w różnych kontekstach: zasoby eksploatowane (wydobywane lub użytkowane), obiekty eksploatowane (urządzenia, infrastruktura) oraz siła robocza eksploatowana (pracownicy poddani nadmiernej lub nieuczciwej pracy).

W zastosowaniach technicznych i ekonomicznych eksploatowanym może być materiały, surowce, maszyny, a także teren czy instalacja będące przedmiotem działalności gospodarczej. W konotacyjnym sensie społecznym i moralnym wyraża najczęściej negatywny wydźwięk, gdy chodzi o wykorzystywanie ludzi — eksploatowana siła robocza, eksploatowani pracownicy — choć sama forma nie zawsze wskazuje na ocenę wartościującą; zależy od kontekstu.

Gramatycznie eksploatowany odmienia się jak inne przymiotniki: liczba pojedyncza męska – eksploatowany, żeńska – eksploatowana, nijaka – eksploatowane; liczba mnoga odpowiada rodzajom gramatycznym. W zdaniu pełni rolę orzecznikowo-przymiotnikową lub przymiotnikową przy rzeczowniku.

Etymologia sięga pochodzenia od czasownika eksploatować, będącego zapożyczeniem używanym w ekonomii, technice i naukach społecznych. Słowo opisuje proces wykorzystania zasobów lub sił roboczych w sposób zorganizowany i często intensywny.