dyscyplin

Dyscyplin nie jest samodzielnym hasłem w polskim słowniku; zwykle używa się formy dyscyplina. Mogą występować różne fleksje w zależności od kontekstu, a także skróty. W niniejszym artykule omawiamy pojęcie dyscypliny w kilku podstawowych sensach: regulacji i porządku, samokontroli, a także dziedzin wiedzy i sportu.

Dyscyplina w sensie ogólnym oznacza utrzymanie porządku, przestrzeganie ustalonych zasad i regularność działań. Obejmuje samokontrolę, planowanie działalności, systematyczność w nauce, treningu lub pracy. Wychowanie dyscypliny bywa elementem programów edukacyjnych i zarządzania organizacjami.

W kontekście naukowym „dyscyplina naukowa” to odrębna gałąź wiedzy lub obszar badań. Systemy klasyfikacyjne dzielą naukę na dziedziny i dyscypliny; przykładowe dyscypliny to matematyka, historia, biologia, fizyka, socjologia. Dyscypliny te kształtują metody badawcze, języki terminologii i standardy oceny.

W sporcie „dyscyplina sportowa” to odrębny rodzaj sportu lub zestaw reguł dla określonych konkurencji, na przykład biegi na 100 m, skok w dal, łucznictwo czy pływanie w różnych stylach. Termin ten używany jest także w kontekście igrzysk olimpijskich, gdzie poszczególne dyscypliny stanowią odrębne konkurencje.

Termin pochodzi od łac. disciplina i na polskim języku utrwalił się w postaci „dyscyplina” w znaczeniach związanych z porządkiem, wiedzą i sportem. W praktyce „dyscyplin” nie występuje jako samodzielne hasło, a użycie może być ograniczone do form fleksyjnych lub w skrótach.