dilbilgisinin

Dilbilgisi, bir dilin yapısını, kurallarını ve kullanımını inceleyen kavramdır. Türkçede dilbilgisi terimi genelde iki anlamda kullanılır: bir yandan belirli bir dilin kurallarını anlatan kaynakları ifade eden “grammar” anlamı; öte yandan dillerin genel yapısını inceleyen bilimsel alan olarak “linguistics” anlamı. Bu iki kullanımdaki fark bağlama göre değişebilir, ancak çoğu kaynık dilbilgisinin bir dilin kurallarını ve biçimlendirme yapısını tanımlayan bölümlerini kapsadığını belirtir.

Dilbilgisi, sesler (fonoloji), biçimler (morfoloji), cümle yapıları (sözdizimi), anlam (semantik) ve iletişim bağlamını kapsayan anlam ve kullanımları da içeren geniş bir alandır. Deskriptif dilbilgisi, dilin mevcut kullanımını betimlerken, preskriptif dilbilgisi, dil kuralları adıyla neyin doğru veya yanlış olduğuna dair yönergeler sunabilir. Dilbilgisi çalışmaları, dilin tarihî gelişimini, diyalekt farklılıklarını ve dil değişimini de inceler.

Dilbilgisinin “dilbilgisinin” biçimi, bir kavramın veya aitlik ilişkisinin ifade edilmesi için kullanılır. Örneğin, “dilbilgisinin kuralları” ifadesi, bir dilin kurallarını kapsayan bir çalışma veya bölüm için kullanılır. Benzer şekilde “dilbilgisinin tarihi” veya “dilbilgisinin uygulamaları” gibi yapılar, bu alandaki konuları gösterir. Bu kullanım, akademik metinlerde ve eğitim bağlamlarında sıkça görülür.

İlgili kavramlar arasında dilbilim (linguistics) ve dilbilgisi (grammar) arasındaki ayrımlar da bulunur; her iki alan da dille ilgili temel soruları ele alır, ancak odaklar ve yöntemler farklılık gösterebilir.