denetimi

Denetimi, bir kuruluşun mali kayıtlarının doğruluğunu, varlık ve borç durumunun güvenilirliğini ve operasyonel süreçlerin mevzuata uygunluğunu bağımsız ve sistematik biçimde inceleyen bir faaliyettir. Denetimin amacı, yönetime, paydaşlara ve resmi otoritelere güvence sunmak, riskleri belirlemek ve iç kontrol ortamını güçlendirmektir. Denetimi, hedeflenen nesneye göre finansal, operasyonel veya uyum odaklı olabilir.

Denetimin ana türleri iç denetim ile dış denetimdir. İç denetim, kuruluş içindeki bağımsız bir fonksiyon olarak riskleri, kontrolleri ve yönetişim süreçlerini değerlendirir; yönetim kararlarını destekler ve önerilerde bulunur. Dış denetim ise bağımsız denetçiler tarafından yürütülür; finansal tabloların ve ilgili açıklamaların güvenilirliğini kanıtlar. Ayrıca uyum, operasyonel ve bilişim denetimi gibi odaklar da bulunur.

Denetim süreci planlama, kanıt toplama, test etme ve bulguların değerlendirilmesi ile raporlama adımlarını içerir. Uygulanan çerçeveler genellikle uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu olmakla birlikte ülke içindeki denetim standartlarıyla da belirlenir. Denetçiler, yeterli ve uygun kanıt topladıktan sonra bir rapor düzenler ve varsa düzeltici önlemlerin alınmasını takip eder.

Türkiye’de kamu sektörü denetimi Sayıştay gibi kurumlar tarafından yürütülürken özel sektörde bağımsız denetim firmaları önemli rol oynar. Denetim güvence sunsa da müsamaha değildir; hatalı bulgular ve hileler için eksiksiz bir güvence vermeyebilir, örnekleme ve sınırlı kapsam nedeniyle yanlışlıklar bulunabilir.