deikticzna

Deikticzna to przymiotnik używany w lingwistyce do opisu zjawiska deiksji. Deiksja to zależność znaczenia wyrażeń od kontekstu sytuacyjnego, obejmująca miejsce, czas, osobę mówiącą oraz kontekst dyskursu. Wyrażenia deikticzne to te, których pełne zrozumienie zależy od informacji o tym, kto mówi, gdzie i kiedy; obejmują m.in. zaimki osobowe (ja, ty, on), zaimki dzierżawcze (mój, twój), zaimki wskazujące (ten, ta, to), przysłówki miejsca (tutaj, tam) i czasu (teraz, wtedy). Do deixis należą również odniesienia dyskursowe i relacje socjalne.

Termin ten znajduje zastosowanie w analizie gramatycznych i pragmatycznych aspektów języka: w opisie struktur językowych, tłumaczeniu, interakcjach komunikacyjnych i międzykulturowej komunikacji. W polskiej terminologii używa się pojęć deixis i deiksja; przymiotnik deikticzna może opisywać cechy deikticzne jako cechę wyrażenia lub konstrukcji, na przykład „cecha deikticzna wyrażenia” czy „forma deikticzna”.

Zobacz również: deixis, deiksja, deikticzne wyrażenia, deiksja społeczna, deiksja dyskursowa.