czasownikow

Czasownik, czyli czasowniki, to część mowy w języku polskim oznaczająca czynności, procesy lub stany. Odgrywa kluczową rolę w budowie zdań, łącząc się z podmiotem i określając czas, stronę (aspekt), tryb oraz formę liczby i osoby. Czasowniki mogą być przechodnie lub nieprzechodnie, a także mogą występować w formach aktywnych i biernych.

Aspekt dzieli czasowniki na dokonane (perfective) i niedokonane (imperfective). Aspekt wpływa na znaczenie dotyczące ukończenia czynności lub jej trwania. Formy czasownika wyrażają czas: teraźniejszy, przeszły i przyszły. W języku polskim przyszły często tworzy się za pomocą formy czasownika posiłkowego „być” z bezokolicznikiem (np. będę mówić) dla niedokonanych lub za pomocą form dokonanych (np. powiem) dla dokonanych.

Tryb obejmuje tryb oznajmujący, tryb rozkazujący i tryb warunkowy (konstrukcje wynikające z form czasownika oraz złożonych czasów). W stronach biernej i czynnej czasowniki mogą tworzyć stronę bierną za pomocą odpowiednich imiesłowów oraz odpowiedniej formy „być” (np. zrobiony – forma bierna).

Czasowniki mają również formy nieodmienne: bezokolicznik (np. robić) oraz imiesłowy (np. robiąc, zrobiony). Imiesłowy czynne i bierne pełnią funkcje przymiotnikowe lub przysłówkowe, a także służą do tworzenia czasów złożonych i stylizacji.

Odmiana czasowników w języku polskim zależy od tematu i często występują pewne nieregularności. Istnieją również złożone procesy morfologiczne, takie jak prefiksacja, redukcje tematu i zmianę samogłosek w temacie, które wpływają na formy osobowe i czasowe.