büyüklüktür

Büyüklüktür, büyüklük kavramının bir türünü veya niteliğini ifade eden Türkçe bir terimdir. Genelde matematiksel ve fiziksel bağlamlarda kullanılır ve bir niceliğin büyüklüğünü, yani yönünden bağımsız ölçülen değerini tanımlamak için başvurulur. Etymolojik olarak büyüklük kökünden türemiş olan bu yapı, -tür ekinin kullanılmasıyla “tür” veya “type/kind” anlamını taşır.

Matematikte büyüklüktür, bir vektörün büyüklüğü ya da skaler değerin büyüklüğü gibi, niceliğin sayı değerini ifade eder. Örneğin, iki boyutlu vektör v = (3,4) için büyüklük (vektörün uzunluğu) 5’tir; z = a + bi için büyüklük |z| = sqrt(a^2 + b^2) biçiminde yazılır. Büyüklüklük, yön bilgisini kapsamaz ve çoğu zaman üçgen eşitsizliği gibi temel özelliklere tabidir: |u+v| ≤ |u| + |v|.

Fizikte, büyüklük kavramı kuvvet, hız, ivme gibi vektörel niceliklerin skaler büyüklüğünü belirtir. Bir niceliğin büyüklüğü, aynı ölçüm birimiyle ifade edilen miktarı verir ve yön bilgisinden bağımsızdır. Büyüklük terimi, bir niceliğin boyutunu ve miktarını vurgular; bazen ölçüm birimlerini de kapsar.

Türkçede günlük dilde çoğunlukla büyüklük kullanılır; büyüklüktür ise daha çok akademik ve teknik metinlerde, tanım ifadelerinde karşımıza çıkar. Büyüklük kavramı ile büyüklüktür arasındaki fark, çoğunlukla kullanım bağlamına bağlıdır.

See also: büyüklük, vektörün büyüklüğü, mutlak değer.