aspiryna

Aspiryna, chemicznie kwas acetylosalicylowy (ASA), to lek z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. W niskich dawkach ma silne działanie antyagregacyjne, ponieważ nieodwracalnie hamuje COX-1 w płytkach krwi, co ogranicza wytwarzanie tromboksanu A2 i krzepliwość krwi.

Mechanizm działania obejmuje hamowanie enzymów COX-1 i COX-2. W płytkach ASA prowadzi do trwałej blokady COX-1, co zmniejsza produkcję mediatora bólu i zapalenia oraz tromboksanu A2, a tym samym wpływa na krzepnięcie krwi.

Zastosowanie i dawkowanie: w bólach o umiarkowanym natężeniu, w gorączce i w zapaleniach stosuje się dawki zwykłe 325–1000 mg co 4–6 godziny (maksymalnie około 4 g na dobę). W profilaktyce chorób sercowo‑naczyniowych w niektórych grupach pacjentów stosuje się niskie dawki 75–100 mg na dobę pod nadzorem lekarza. U dzieci i młodzieży nie powinno się stosować przy infekcjach wirusowych z powodu ryzyka Reye’a.

Ostrzeżenia i przeciwwskazania: alergia na ASA lub inne NLPZ, wrzody lub krwawienia z przewodu pokarmowego, ciężkie zaburzenia krzepnięcia, ciężka choroba nerek lub wątroby. W czasie ciąży należy stosować ostrożnie, zwłaszcza w III trymestrze. U pacjentów z astmą aspirynową mogą wystąpić ciężkie reakcje. Interakcje lekowe obejmują nasilenie krwawień z antykoagulantami i innymi NLPZ, a także alkoholu.

Skutki uboczne: dolegliwości żołądkowo‑jelitowe, zgaga, nudności, a w niektórych przypadkach krwawienia z przewodu pokarmowego; w wysokich dawkach szum w uszach i zaburzenia słuchu.