antitoksinler

Antitoksinler, toksinleri nötralize eden antikorlar veya antikor parçacıklarıdır. Bu moleküller, toksine bağlanarak toksinin hedef hücrelerle etkileşimini engeller veya toksinin enzimatik aktivitesini bloke eder. Antitoksinler, vücutta doğal olarak oluşan antikorlar olabilir veya klinik olarak toksin maruziyeti sonrası pasif bağışıklık sağlamak üzere dışarıdan uygulanır.

Çalışma prensibi, toksine bağlanıp onun hücrelere girişini veya işlevini engellemektir. Bağlandıkları toksin üzerinde enfeksiyon veya toksin etkisinin azaltılmasına yol açan nötralizasyon sağlar ve bazı durumlarda toksinin temizlenmesini kolaylaştırır.

Türler ve kaynaklar arasında poliklonal antitoksinler ile monoklonal antikorlar bulunur. Poliklonal antitoksinler, hiperimmün serumlardan elde edilir ve hayvan veya insan kaynaklı olabilir. Monoklonal antikorlar, belirli bir epitopu hedefler ve rekombinant üretim imkânı sunar. Günümüzde bazı antitoksinler insan kaynaklı veya rekombinant olarak üretilir ve güvenlik açısından üstünlük sağlayabilir.

Üretim ve güvenlik açısından klasik antitoksinler, hiperimmün serumlardan elde edildiği için serum hastalığı veya alerjik reaksiyon riski taşır. Bu nedenle modern tedavilerde insan kaynaklı veya monoklonal antikorlar tercih edilir; üretim standartları ve duyarlılık çeşitli regülasyonlar tarafından denetlenir.

Kullanım alanları arasında toksine maruz kalım sonrası hızlı koruma veya tedavi yer alır. Örnekler arasında difteri toksinine karşı difteri antitoksini, tetanoza karşı tetanoz immün globulini ve botulizm için antitoksinler bulunur; infant botulism için insan kaynaklı immün globulin ürünleri de kullanılır.

Sınırlılıklar arasında pasif immünite olması nedeniyle etki süresinin sınırlı olması, dozların toksin varlığına bağlı olarak tekrarlanması ve üretim maliyetleri sayılabilir. Gelecekte, daha güvenli ve uzun süreli koruma sağlayan rekombinant antitoksin yaklaşımları geliştirilmiştir.