absztinencia

Abstynencja (czasem zapisywana także absztinencja) to świadome powstrzymywanie się od określonych działań lub substancji. W medycynie i psychologii dotyczy najczęściej powstrzymywania od substancji psychoaktywnych (alkohol, narkotyki, nikotyna) oraz od nałogowych zachowań. Pojęcie występuje w terapii uzależnień, poradnictwie zdrowotnym i w kontekstach religijnych i społecznych. Abstynencja może być dobrowolnym wyborem, elementem leczenia lub częścią zasad grup wsparcia.

Zakres abstynencji obejmuje przede wszystkim powstrzymywanie od używek; bywa też rozumiana jako rezygnacja z określonych zachowań, w tym abstynencja seksualna. W praktyce klinicznej celem jest dobór strategii dopasowanych do indywidualnych potrzeb i stopnia ryzyka.

Korzyści obejmują poprawę zdrowia fizycznego i psychicznego, zmniejszenie szkód związanych z uzależnieniem oraz lepsze funkcjonowanie społeczne. Ryzyka to możliwość niedoborów, zaburzeń odżywiania lub wykluczenia społecznego, zwłaszcza gdy abstynencja jest narzucona lub oceniana moralnie.

Wsparcie i leczenie obejmuje psychoterapię (np. CBT, motywacyjne podejście), programy 12 kroków i, w odpowiednich przypadkach, farmakoterapię uzależnień (np. naltrekson, acamprozat, disulfiram). Skuteczność zależy od dopasowania terapii do potrzeb pacjenta i długotrwałego wsparcia.