Tilfinningar

Tilfinningar eru innri upplifun sem verður þegar einstaklingur metur áreiti eða atburð sem hann tengir við eigin þarfir og gildi. Þær geta verið stuttar eða langsvarandi, og þær tengjast bæði líffælislegum viðbrögðum og hugrænu mat. Tilfinningar hafa áhrif á ákvarðanir, hegðun og félagsleg samskipti og eru mótaðar af reynslu, menningu og aðferðum til að tjá eða stjórna þeim.

Ýmsar kenningar hafa reynt að útskýra tilfinningar. James-Lange kenningin segir að tilfinningar stafi af líffælislegum viðbrögðum. Cannon-Bard kenningin heldur því fram að tilfinningar og atburður gerist samtímis. Schachter-Singer kenningin leggur áherslu á samspil lífeðlislegrar örvunar og hugræns mats. Appraisal-kenningar leggja vægi á hugrænt mat á aðstæðum sem stýrir tilfinningum.

Í heilanum eru tilfinningar rafræn og líffælisleg fyrirbæri. Amýgdala gegnir lykilhlutverki í skynjun ótta og annarra tilfinninga. Forennisheili og annarrar hlutverk sem tengjast ákvörðunartöku og stjórnun tilfinninga. Insula tengist lífeðlislegri upplifun og líkamsástands. Anterior cingulate cortex tekur þátt í samhæfingu tilfinninga við athygli og sársauka.

Tilfinningar eru einnig félagsleg og menningarleg fyrirbæri. Grunnviðmið fyrir tjáningu og skynjun eru mismunandi milli samfélaga, en margir menningarheimar hafa sameiginlegan grundvöll tilfinningarskilnings. Reglur um hvernig tilfinningar eru tjáðar, leyntar eða beittar í samskiptum eru aðlagaðar að menningu og aðstæðum.

Tilfinningastjórnun felur í sér að meðvitað endurskipuleggja eða móta tilfinningar. Aðferðir eins og hugræn endurskipulagning og athyglisstjórnun geta stuðlað að betri geðheilsu, en vanþróuð tilfinningastjórnun er tengd geðröskunum, svo sem kvíða og þunglyndi. Rannsóknir miða að því að skilja hvernig tilfinningar hafa áhrif á lífsgæði og félagsleg tengsl.