Stwardnienie

Stwardnienie to ogólne medyczne określenie procesu twardnienia i sztywnienia tkanek, który może wynikać z nadmiernego włóknienia (fibroza), zwapnienia lub odkładania lipidów. Nie jest to pojedyncza choroba, lecz opis zmian patologicznych mogących dotyczyć różnych narządów i prowadzić do utraty elastyczności i funkcji.

W układzie naczyniowym mówimy o stwardnieniu tętnic, zwłaszcza arteriosklerozie, oraz o miażdżycowej chorobie naczyń. Arterioskleroza oznacza ogólne usztywnienie ścian naczyń, natomiast miażdżyca to odkładanie lipidów i tworzenie blaszek zwężających światło naczynia. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, nadciśnieniem, cukrzycą, paleniem i złymi nawykami.

Znane są również choroby układu nerwowego związane z procesem stwardnienia. Najbardziej rozpowszechnioną jest stwardnienie rozsiane (SM) – przewlekła choroba zapalno-demyelinizująca mózg i rdzeń kręgowy, prowadząca do napadowych lub postępujących zaburzeń ruchu, czucia i widzenia. Inne przykłady obejmują różne formy fibrozy w tkankach centralnego układu nerwowego.

W innych narządach stwardnienie często przybiera postać fibrozy i zwłóknienia, na przykład w płucach, wątrobie czy nerkach. Diagnoza opiera się na kombinacji badań klinicznych, obrazowych i, w razie potrzeby, histopatologicznych. Leczenie zależy od kontekstu: kontrolowanie czynników ryzyka w chorobach naczyniowych, leczenie immunomodulujące w stwardnieniach mózgowych, a w przypadkach fibrozy – leczenie ukierunkowane na chorobę podstawową i objawowe.