Satelitët

Satellitet janë objekte të krijuara nga njeriu që vendosen në orbitë rreth një trupi më të madh, kryesisht Tokës, për të kryer misione të posaçme. Ato mund të përdoren për komunikim, vëzhgim të sipërfaqes, navigacion dhe kërkime shkencore. Në këtë kontekst termi 'satelitët' i referohet zakonisht satelitëve artificiale; satelitët natyrorë janë objekte të ndryshme në sistemin diellor.

Satelitet orbiton Tokën në mënyra të ndryshme. Orbitat më të përhapura janë LEO (afër Tokës, deri në rreth 2.000 km lartësi), MEO (mesatar, 2.000–35.786 km) dhe GEO (geostacionare, në 35.786 km). Ekzistojnë gjithashtu orbitat eliptike dhe të ngjeshura nga dielli, si Sun-synchronous. Zgjedhja e orbitës varet nga misioni: satelitët telekomunikacionit shpesh gjenden në GEO për mbulim të qëndrueshëm, ndërsa vëzhgimi i Tokës dhe navigacioni shpesh përdorin LEO ose Sun-synchronous.

Njësia kryesore e një sateliti quhet bus dhe përfshin strukturën, sistemin e kontrollit të qëndrimit, termikët, dhe lidhjet me tokën. Ngarkesa është pjesa që realizon misionin specifik, si kamera, sensorët ose transmetuesit. Energjia gjenerohet kryesisht nga panelet diellore me bateri si rezervë. Sistemet e komunikimit lejojnë dërgimin e të dhënave dhe urdhrin nga qendra operacionale.

Funksionet kryesore të satelitëve përfshijnë komunikimin dhe transmetimin e të dhënave, transmetimin televiziv, vëzhgimin e Tokës dhe të motit, navigacionin (për shembull GPS dhe Galileo) dhe kërkimet shkencore. Jeta mesatare e një sateliti zgjat disa vjet deri në një dekadë ose më shumë, në varësi të dizajnit dhe konsumit të karburantit. Pas mbarimit të misionit, satelitet mund të deorbitohen ose të inaktivizohen për të reduktuar mbeturinat orbitale.

Historia e satelitëve filloi me Sputnik 1 në vitin 1957 nga Bashkimi Sovetik, një ngjarje që hapi epokën hapësinore. Pas tij erdhën satelitët e parë të vëzhgimit dhe të komunikimit dhe, me kalimin e kohës, zhvillimi u zgjerua me konzoriume ndërkombëtare dhe kompani private që ofrojnë shërbime të përditshme globale.