Nadmiernymi

Nadmiernymi to instrumentalna liczba mnoga przymiotnika nadmierny, oznaczającego coś nadmiernego, przesadnego lub nieuzasadnionego. Używa się go do opisywania rzeczowników w przypadku narzędnik (instrumental), czyli w kontekście, gdy mówimy o czymś w sposób zależny od tej formy gramatycznej.

Gramatycznie nadmierny odmienia się regularnie: poza podstawowymi formami singularnymi (nadmierny – mężczyźni, nadmierna – kobiety, nadmierne – rzeczy), w liczbie mnogiej występują różne alternatywy zależnie od rodzaju rzeczownika. Instrumentalna liczba mnoga ma formę nadmiernymi i jest używana zarówno z rzeczownikami męskoosobowymi, jak i z rzeczownikami niemęskoosobowymi. Przykładowe zestawienia: z nadmiernymi kosztami, z nadmiernymi ograniczeniami.

Użycie nadmiernymi jest typowe w kontekstach opisujących nadmiar lub przesadzenie w czymś. Często pojawia się w dyskusjach o finansach, regulacjach, oczekiwaniach czy wymaganiach, gdzie mówimy o „nadmiernych” aspektach w sensie negatywnym. W praktyce można spotkać konstrukcje takie jak: z nadmiernymi kosztami, z nadmiernymi ograniczeniami, przy nadmiernych oczekiwaniach, gdzie instrumentalna forma podkreśla charakter narzędnikowy związku.

Etymologia formy nadmiernymi wywodzi się od przedrostka nad- (ponad) połączonego z przymiotnikiem mierny (umiarkowany, skromny). Nadmierny to zatem dosłownie „ponad miarę”. Odpowiednie zastosowanie wymaga zgodności z rodzaju i liczbą rzeczownika w narzędniku liczby mnogiej.