Mikrofinans

Mikrofinans, düşük gelirli bireylere ve finansal hizmetlere sınırlı erişimi olan topluluklara yönelik küçük ölçekli finansal ürünler ve hizmetler sunan bir dizi yapıyı kapsayan bir terimdir. Mikrofinans genellikle mikrokredi, tasarruf hesapları, sigorta ve ödeme hizmetlerini içeren bütünleşik bir hizmet seti olarak tanımlanır. Amaç, tasarrufları artırmak, küçük işletmeleri başlatmak veya büyütmek ve kırılgan grupların finansal katılımını teşvik etmektir.

Mikrofinans hareketinin kökeni 1970’lerde Bangladeş’te Muhammad Yunus tarafından kurulan Grameen Bank’a dayandırılır. Zamanla küresel olarak mikrofinans kurumları (MFI’ler) yetişti; çok sayıda ülkede kamu, gönüllü kuruluşlar ve özel sektör işbirliğiyle mikrofinans erişimi yaygınlaştı. Girişim, gelişmekte olan ülkelerde yoksulluk azaltma politikalarıyla da uyumlu olarak desteklenmiştir.

Çeşitli ürünler sunulur: mikrokredi, çoğunlukla grup teminatlı veya teminatsız kredi modelleriyle, birikim odaklı mikrofinans hesapları, mikro sigorta ve ödeme/temassız hizmetler. Grup temelli kredi modelleri, üyelerin karşılıklı garanti ve sosyal baskı yoluyla geri ödeme motivasyonunu kullanır. Dijital finansman ve mobil ödeme araçları da maliyetleri düşürüp ulaşımla ilgili güvenilirlik sağlayabilir.

Etki konusunda karışık sonuçlar bulunmaktadır. Bazı çalışmalar gelir ve işletme performansında iyileşme gösterdiğini bildirirken, bazı araştırmalar yoksulluk azaltımı üzerinde sınırlı etki veya borç yükümlülüklerinin artması gibi riskler olduğunu belirtir. Yüksek faiz oranları ve aşırı borçlanma eleştirilerine yol açmıştır; bu nedenle müşteri koruması ve finansal eğitim önemli unsurlar arasındadır.

Çoğu ülkede mikrofinans aktörleri düzenleyici çerçevelerle denetlenir ve tüketici koruma ilkeleri benimsenir. Faiz ve ücret şeffaflığı, kredi geri ödeme esnekliği ve sosyal performans ölçütleri gibi göstergeler güncel tartışmalarda ön plandaadır. Uluslararası kuruluşlar CGAP gibi örgütler aracılığıyla standartlar ve uygulama rehberleri geliştirmektedir.