Enterotoksit

Enterotoksit, bağırsak mukozasında etkili olan egzotoksinler sınıfını ifade eder. Bu toksinler bağırsak hücrelerinin sekresyon aktivitesini artırarak su ve elektrolit kaybına yol açar; sonuç olarak ishal ve bazen kusma görülebilir. Enterotoksinler genellikle gıda kaynaklı bakteriyel enfeksiyonlar sırasında veya kontamine gıdaların tüketimiyle ortaya çıkar ve bazıları gıdada preformed olarak bulunabilir.

Çalışma mekanizmaları toksine bağlı olarak değişir. Bazı enterotoksinler iyon transportunu değiştirerek cAMP veya cGMP düzeylerini yükseltir; bazıları bağırsak epiteli üzerinde kanalların işleyişini etkiler. Staphylococcus aureus’un bazı enterotoksinleri ayrıca superantijen etkisi yapabilir ve immün yanıtı tetikleyerek semptomların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.

Sık bilinen kaynaklar arasında Staphylococcus aureus (enterotoksin A, B, C, D ve E), Bacillus cereus (emetik cereulide ile bazı diarrheal enterotoksinler) ve Escherichia coli (ETEC’nin LT ve ST enterotoksinleri) bulunur. Vibrio cholerae’nin kolera toksini de intensif bir enterotoksin etkisi gösterir. Klostridium difficile’in toksinleri A ve B olarak sınıflandırılır ve bağırsak iltihabına yol açar; bu toksinler bazen enterotoksin özelliği de taşır.

Klinik tablo, kısa sürede başlayan ishal, kusma, abdominal kramp ve bulantıyı içerir. Birçok vaka hafif seyreder ve kendi kendine düzelir; ancak dehidrasyon riski nedeniyle sıvı replasmanı gerekli olabilir. Tanı, klinik tablo ve toksinlerin tıbbi testlerle doğrulanmasıyla konur. Önlem, gıda güvenliği önlemleri, hijyen ve uygun depolama ile sağlanır; bazı enterotoksinler ısıya dayanıklı olduğundan tek pişirme yeterli olmayabilir, bu nedenle gıdaların güvenli şekilde saklanması kritik öneme sahiptir.