toksinler

Toksinler, canlı organizmalarda üretilen veya diğer kaynaklardan gelen, organizmalarda zararlı etkiler yaratan kimyasal maddelerdir. Canlılar tarafından üretilen toksinler genellikle biyolojik toksin olarak adlandırılır; dış kaynaklı zehirler için toksikant veya kimyasal toksin terimleri de kullanılır. Toksinler, çeşitli yollarla organizmalara girerek hücresel işlevleri bozabilir. Etki-doz ilişkisi temel bir ilkedir ve çok düşük dozlar bile ciddi sonuçlar doğurabilir.

Toksinler biyolojik toksinler (örneğin botulinum toksini, ricin, aflatoksin), hayvan ve bitki kaynaklı toksinler ile kimyasal toksinler olarak sınıflandırılabilir. Etkiler, hedef organlara göre değişir ve sinir sistemi, karaciğer, böbrekler veya kan sistemi üzerinde bozulmalara yol açabilir. Maruziyet yolları arasında ağız yoluyla alınması, solunması, dermal temas veya enjeksiyon yer alabilir. Gıda güvenliği, çevre sağlığı ve endüstriyel güvenlik alanlarında toksinlerle ilişkili riskler öncelikli konulardır.

Tanı ve tedavide laboratuvar analizleri kullanılır; dekontaminasyon ve destekleyici tedaviler uygulanabilir; bazı toksinler için antidotlar bulunabilir. Önleme için güvenli üretim, depolama, işleme uygulamaları ve kimyasal güvenlik tedbirleri esastır. Toksinler, maruziyetin azaltılması, erken fark edilmesi ve uygun müdahaleyle halk sağlığı açısından ele alınan geniş bir konudur.