Ekstraksiyon

Ekstraksiyon, bir bileşenin bir fazdan diğerine geçmesini sağlayan bir ayırma işlemidir. Genelde, iki faz birbirine karışmayan bir çözücü fazı kullanılır ve çözünen madde, fazlar arasındaki dağılımına bağlı olarak bir fazdan diğerine transfer olur. Sıvı-sıvı ekstraksiyonda hedef madde, daha uygunsa çözücüye çekilir; katı-sıvı ekstraksiyonda ise katı hammaddeden çözücüye çözünen bileşenler alınır. Dağılım katsayısı (K) ve fazlar arasındaki temas süresi gibi parametreler, ekstraksiyonun verimini belirler.

Türler arasında en yaygın olanı sıvı-sıvı ekstraksiyondur (LLE). Katı-sıvı ekstraksiyonda (SLE) katı bir madde çözücüye çözündürülür. Ayrıca süperkritik akışlı ekstraksiyon (SC-CO2) ve moleküler enjeksiyon gibi yöntemler de kullanılır. Çok aşamalı işlemler, faz oranlarını değiştirme ve fazlar arasındaki teması artırma yoluyla daha yüksek verim sağlar. Tipik ekipmanlar arasında mixer-settler, ekstraktörler, kolonlar ve Soxhlet cihazı bulunur.

Uygulama alanları geniştir. Bitkisel ürünlerden kafein, aroma ve yağların çıkarılması; gıda ve içecek endüstrisinde renk maddelerinin ayrılması; farmasötik ve kimyasal üretimde safsızlık giderimi; çevre mühendisliğinde kirletici maddelerin giderilmesi gibi süreçler yer alır. Çevresel etkilerin azaltılması için çözücü seçimi, giderilebilir atıksuların yönetimi ve enerji tüketiminin optimize edilmesi giderek önem kazanır.