Eksploatacyjny

Eksploatacyjny (przymiotnik) to polskie słowo opisujące to, co dotyczy eksploatacji w sensie operacyjnym, użytkowania lub codziennej pracy urządzeń, systemów lub procesów. Wywodzi się od rzeczownika eksploatacja i jest szeroko używany w ekonomii, inżynierii i administracji publicznej. W odróżnieniu od pojęć inwestycyjnych, eksploatacyjny odnosi się do fazy działania po uruchomieniu lub zakupie, czyli do utrzymania, obsługi i przepływu operacyjnego.

Najczęstsze zastosowania obejmują koszty eksploatacyjne (koszty energii, materiałów eksploatacyjnych, napraw, serwisów i pracy związanej z bieżącą obsługą), ryzyko eksploatacyjne (ryzyka związane z codziennym funkcjonowaniem systemów), oraz efektywność eksploatacyjna lub wydajność eksploatacyjna, odnoszącą się do rzeczywistej wydajności podczas użytkowania. W technice i logistyce spotyka się także pojęcia plan eksploatacyjny, procedury operacyjne i wskaźniki eksploatacyjne używane w monitorowaniu stanu technicznego i kosztów utrzymania.

Termin ten ma charakter neutralny i techniczny. W praktyce stanowi przeciwieństwo kosztów lub decyzji inwestycyjnych (inwestycyjnych), które dotyczą budowy, rozbudowy lub modernizacji, a nie bieżącej eksploatacji. W niektórych kontekstach, zwłaszcza potocznym, może mieć konotacje związane z wykorzystaniem zasobów, dlatego zaleca się wyraźne określanie zakresu, w jakim mowa o eksploatacji.