Deficyty

Deficyty to sytuacje, w których wydatki przekraczają dochody, lub gdy podaż nie zaspokaja popytu. W ekonomii wyróżnia się kilka kontekstów: deficyt budżetowy, deficyt obrotów bieżących oraz deficyty handlowe. Termin może odnosić się także do deficytu sektora finansów publicznych w sensie strukturalnym lub cyklicznym.

Deficyt budżetowy to różnica między dochodami a wydatkami państwa, samorządów lub całego sektora finansów publicznych w określonym okresie. Deficyt obrotów bieżących (bilansu płatniczego) to sytuacja, w której napływy z eksportu i inwestycji zagranicznych nie pokrywają wypływów na import i inne płatności. Deficyt handlowy występuje, gdy import przewyższa eksport dóbr i usług. W statystyce wyróżnia się także deficyt strukturalny i deficyt cykliczny oraz deficyt pierwotny.

Deficyt mierzy się najczęściej jako różnicę między wpływami a wydatkami lub jako odsetek PKB. Finansuje się go głównie pożyczkami, emisją obligacji oraz zmianą poziomu zadłużenia. Skutki deficytu obejmują rosnące zadłużenie oraz koszty obsługi długu, a przy długotrwałym deficycie także wpływ na stopy procentowe, politykę monetarną i zaufanie inwestorów.

W Polsce dane o deficytach monitorują instytucje publiczne, takie jak Ministerstwo Finansów i Główny Urząd Statystyczny (GUS). Publikują roczne i kwartalne raporty budżetowe oraz bilanse płatnicze, które umożliwiają ocenę kondycji finansów publicznych i bilansu zewnętrznego.