deficytu

Deficyt to sytuacja, w której wydatki przewyższają wpływy w danym okresie. Termin ten używany jest w ekonomii i finansach do opisu niedoboru środków w różnych sferach, najczęściej w odniesieniu do budżetu państwa, bilansu handlowego lub rachunku dochodów gospodarstwa domowego. Forma genetyczna tego słowa—deficytu—pojawia się w zwrotach typu deficytu budżetowego, deficytu handlowego czy deficytu rachunku bieżącego.

Najważniejsze typy deficytu obejmują deficyt budżetowy, deficyt rachunku bieżącego (bilansu płatniczego) i deficyt handlowy. Deficyt budżetowy powstaje, gdy państwo wydaje więcej pieniędzy niż zebrało w dochodach w określonym roku. Deficyt handlowy występuje, gdy import przewyższa eksport. Deficyt pierwotny to deficyt bez kosztów obsługi długu (odsetek). W analizie długookresowej rozróżnia się deficyt strukturalny (niezależny od koniunktury) i cykliczny (związany z fazami koniunktury).

Deficyt jest powiązany z wielkością długu publicznego; dług rośnie gdy deficyty powtarzają się w czasie. W państwach stosuje się także wskaźniki takie jak saldo budżetowe i stosunek długu do PKB. W bilansie płatniczym deficyt rachunku bieżącego odzwierciedla niedobór kapitału na finansowanie handlu i transferów.

Przyczyny deficytów mogą obejmować wysokie wydatki publiczne, niskie wpływy podatkowe, recesję lub starzejącą się demografię. Długotrwałe deficyty zwiększają obciążenie odsetkami, ograniczają elastyczność fiskalną i mogą prowadzić do utraty zaufania inwestorów lub wyższych kosztów finansowania. Z politycznego punktu widzenia odpowiedzi obejmują ograniczenia wydatków, podwyżki podatków, reformy strukturalne oraz działania monetarne mające na celu stabilizację koniunktury.