Bláæðar

Bláæðar eru æðar sem flytja blóð til hjartans. Í meginkerfi líkamans bera þær oft súrefnislátt blóð frá vefjum til hjartans, en lungnabláæðar bera súrefnisríkt blóð frá lungum til vinstri gáttar hjartans. Helstu hlutverk bláæða eru að endurheimta blóð sem hefur verið flutt áfram af hringrásinni og halda því í hærri gildi sem hjartað þreyfir.

Strúktúr og starfsemi: Bláæðar hafa þynnri veggi en slagæðar, með stórri holrúmi (lumens) og minni vöðvalögum. Þættir eins og endothelial þekja (tunica intima), mjóorka tunica media og bandvefsbundin tunica adventitia mynda veggina. Í mörgum þeim eru lokur (valves) sem hindra bakflæði blóðs þegar þrýstingur er lágt, sérstaklega í útlimum. Lokurnar byggjast upp úr innri þekju og stoðvef.

Flokkun og tengsl: Bláæðakerfið skiptist í superficial (undir húð) og deep (djúpar) bláæðar, sem eru tengdar með perforating bláæðum sem flytja blóð milli kerfjana. Eins og við slagæðar eru bláæðar í mörgum stöðvum með sérstökum meginleiðum til hjartans og tilheyra bæði höfuð- og grindarholslíð.

Lífeðlisfræði og sjúkdómar: Bláæðakerfið er óvenjulega eldfimur og þægilegur fyrir blóð sem hvíldar í æðakerfinu. Algengir sjúkdómar eru varixar (útdauðar bláæðar) vegna ófullnægjandi lokna, djúpbláæðablóðtappi (deep vein thrombosis) sem getur valdið bólgu og hættu á fylgikvillum, og langvinn æðasjúkdóm sem leiðir til bólgu eða sára í fótum. Meðferð felst oft í líkamsrækt, klínískri meðferð og í vissum tilfellum skurðaðgerðarmeðferð til að bæta blóðflæði.