Barokstijlen

Barokstijlen verwijzen naar de Europese barokkunst en barokarchitectuur die grofweg van het begin van de 17e tot het midden van de 18e eeuw duurde. Kenmerkend zijn beweging, drama, contrasten tussen licht en donker, en rijke, vaak uitbundige ornamentiek. De stijl werd in verschillende regio’s ingezet om religieuze, politieke en stedelijke boodschappen krachtig over te brengen en reageerde onder meer op de contrareformatie en absolutistische macht.

De Italiaanse barok legde de nadruk op theatrale ruimte en spectaculaire belichting. Architecten als Bernini en Borromini creëerden dynamische ruimten met diagonale lijnen en monumentale façades, terwijl schilderkunst gebruikmaakte van clair-obscur en intense emotie om spirituele en politieke onderwerpen te verbeelden.

In Frankrijk ontwikkelde zich een barok die soms groots maar ook soberder was, met nadruk op orde en klassieke harmonie. Het werken met Versailles en binnenhuizen illustreert een streven naar eenheid en imponerend totaaleffect, waarbij architectuur en tuinbouw als één kunstwerk functioneren.

In de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden bestonden regionale varianten: Noordelijke Barok (Gouden Eeuw) kenmerkte zich door realistische genrevoorstellingen en een helder licht; Vlaams Barok toonde vurige kleur en beweging, terwijl Spaanse barok vaak nadrukkelijk dramatisch, met rijke decoratie, spiritualiteit en illuminatie was. Deze regionale uitingen combineerden lokale tradities met de algemene Barokdrift.

Na het hoogtepunt van de barok verschoof de stijl in sommige gebieden naar rococo of neobarok, maar de barok blijft een belangrijk referentiekader voor kunst, architectuur en muziek uit die periode.