útvíkkun

Útvíkkun er felanlegt hugtak sem vísar til útvíkkunar eða stækkunar hols eða rás í líffræði eða tækni. Í læknisfræði og líffræði er oft talað um útvíkkun æðakerfis eða loftvega, þar sem farið er úr þrengri rás í breiðari rás. Útvíkkun felur í sér aukna radíus rásarinnar og oft aukna blóðflæði eða loftstreymi. Orðin eiga einnig við um tækni- og verkfræðilegar aðstæður, þar sem rás eða vírítur stækkar vegna innri þrýstings, hita eða annarra krafta.

Í líffræði vísar útvíkkun oft til vasóþræði eða æðavíkkunar, þar sem slétt vöðvalög æðaveggja slaka og æðarnar stækkar. Þetta eykur blóðflæði til tiltekinna vefja og minnkar æðaviðnám. Að auki er útvíkkun loftvega kölluð bronchodilation í öndunarfærakerfi, þar sem berkjuveggur slakar og loftgöng opnast. Slík útvíkkun er háð efnaboðum (eins og húðlima nitýroxíð, prostaglandíni) og taugaboðum, og getur verið áhrifarík í hvetjandi eða hamlandi meðferð.

Meðferðarferli og tengsl við sjúkdóma: í læknisfræði eru lyf sem valda útvíkkun, svo sem haem vasodilators, notuð til að meðhöndla háan blóðþrýsting, angínu og hjarta- og æðasjúkdóma. Óeðlileg útvíkkun eða of lítil útvíkkun getur haft í för með sér óeðlilegt blóðflæði eða loftháð vandamál, svo sem til staðar í sýtur eða astma. Í verkfræði er útvíkkun mikilvægt hugtak við hönnun og öryggisgreiningar á lagnakerfum og íhitunarkerfum.