çekmemek

Çekmemek, Türkçe’de çekmek fiilinin olumsuz mastarının oluşumuyla meydana gelen bir terimdir. Çekmek kökünden türetilen bu mastar, eylemin gerçekleştirilmemesi anlamını taşır. Dilbilgisel olarak bir isim-fiil olarak da kullanılabilir ve bağlamına göre fiil ögesi veya özne-nesne olarak işler.

Çekmek geniş bir anlam yelpazesi içerir. Fiziksel hareket olarak bir nesneyi, ipi veya halatı çekmekten, fotoğraf veya video gibi görüntüleri çekmekten söz eder. Ayrıca bankadan para çekmek gibi finansal işlemleri ifade eder ve “dikkat çekmek” gibi mecaz anlamlarda kullanılır. Çekmemek bu anlamların hiç birinin yapılmamasını ifade eder ve çoğu zaman tercih, uyarı veya zorunluluk belirtmek için kullanılır.

Kullanım örnekleri şu şekildedir: “İpi fazla çekmemek için elini gevşetti.” (fiziksel çekme eyleminden kaçınmak) ve “Bankadan para çekmemeyi tercih etti.” (finansal işlemden kaçınmak). Bu yapı, çekmek fiilinin herhangi bir anlamında eylemin gerçekleştirilmeyeceğini ifade etmek için kullanılır.

Çekmemek, olumsuzluk anlamını taşıyan mastar olduğundan ayrıca çekmemelisin, çekmemeliyiz gibi çekimlerle fiil kiplerinde de kullanılır. Aynı zamanda çekmeme veya çekmeme gibi isimleşmelerle de cümle içinde özne veya nesne görevi görebilir. Genel olarak, karar verme, uyarı veya strateji açıklamalarında “çekmemek” ifadesine rastlanır.