Önerme

Önerme, mantık ve matematikte doğru veya yanlış olarak değerlendirilebilen bir ifadedir. Bir önerme, bir yargıyı ifade eder ve anlamlı olduğu sürece bir doğruluk değerine sahiptir. Bazı önermeler bağlama bağlı olmadan tek başına doğru ya da yanlışken, diğerleri belirli bir model veya yorum altında değerlendirilir.

Atomik önermeler, içeriği basit ve tekil olan ifadelerdir. Örnekler: “2+2=4” doğru bir önermedir; “Bugün Cumartesi” ifadesinin doğruluğu, gözlem ya da bağlama bağlıdır. Birleşik önermeler ise bir veya daha fazla önermenin bağlaçlarla birleştirilmesiyle oluşur. Türkçede sık kullanılan bağlaçlar, olumsuzluk (değil), konjonksiyon (ve), disjünksiyon (veya), koşullu ifade (eğer … ise), ve eşdeğerliktir. Örnekler: “Yağmur yağıyor ve rüzgâr güçlü” (ve), “Yağmur yağıyor veya güneşli” (veya), “Yağmur yağarsa dışarı çıkmayacağım” (koşullu).

Doğruluk değeri, çoğu zaman bağlama ve modelleme ile belirlenir. Bir önerme, hangi dünyada veya hangi yorumda değerlendirildiğine göre doğru veya yanlış olabilir; bu nedenle mantıkta önermeler, bağlamdan bağımsız olarak tek başına sabit bir değer taşımazsa da, belirli bir model altında değerlendirilir. Bu bağlam, doğruluk tabloları veya mantıksal kurallar yardımıyla sistematik olarak analiz edilir.

Kullanım alanları arasında matematiksel kanıtlar, formel mantık çalışmalarını kapsar ve bilgisayar bilimlerinde programlama dilleri ile doğruluk kavramının temelini oluşturur. Önerme, bu alanlarda akıl yürütmenin temel yapı taşıdır.