yolsuzluk

Yolsuzluk, kamu görevi yapan kişiler ile kamu kaynaklarını yönetenlerin, mevzuata aykırı biçimde kişisel çıkarlarını gözetmek için gücü kötüye kullanmasıdır. Kamu yararı ile ilgili kararların özel çıkarlar tarafından etkilenmesi, güvenin zedelenmesi ve kurumların meşruiyetinin sarsılmasıyla sonuçlanır.

Yolsuzluğun biçimleri rüşvet vermek veya almak, zimmetine para geçirmek, ihalelerde kayırma ve yandaşlık, görev kötüye kullanımı, dolandırıcılık, sahte beyan veya varlık beyanı eksikliği gibi uygulamaları kapsar. Hem kamu hem de özel sektörde görülebilir; çoğu durumda karar alma süreçleri şeffaflıktan uzak olduğunda ortaya çıkar.

Nedenler; kurumsal zayıflık, şeffaflık ve hesap verebilirliğin yetersizliği, siyasi finansman, yargı bağımsızlığı sorunları ve kurumsal kültürün etkisidir. Sonuçlar; kamu hizmetlerinde verimlilik kaybı, kaynakların yanlış alanlarda kullanılması, yatırım ve büyüme açısından riskler, adil rekabetin bozulması ve sosyal eşitsizliğin artmasıdır.

Birçok ülke için yolsuzluk, ölçümlenebilir bir risk olarak görülür. Uluslararası ölçütlerde en çok kullanılan göstergelerden bazıları Transparency International'ın Yolsuzluk Algı Endeksi (CPI) ile Dünya Bankası’nın yönetişim göstergeleridir; bu göstergeler ülkeler arasındaki performans farklarını ve zaman içindeki değişimleri karşılaştırmaya olanak tanır.

Çözüm, güçlü ve bağımsız kurumlar, bütçe ve ihale süreçlerinde şeffaflık, e-ihale ve dijital kamu hizmetleri, varlık beyanı, ihbar mekanizmalarının korunması ve etkili yargı denetimidir. Eğitim, farkındalık ve kurumsal reformlar da yolsuzluğun önlenmesinde önemli rol oynar.