xodimlari

Xodimlari — tashkilot, korxona yoki muassasaning xodimlaridan iborat bo‘lgan umumiy jamoadir. Xodimlar mehnat munosabatlarining asosiy subektlaridir: ular mehnat shartnomasi asosida ishga jalb qilinadi, ish haqi to‘lanadi, ish joyi xavfsiz bo‘lishi taminlanadi.

Xodimlar turli kategoriyalarga bo‘linadi: doimiy xodimlar, muddatli xodimlar (belgilangan muddatga shartnoma asosida), va stajyorlar (internlar). Bunday bo‘linish tashkilotlar faoliyatining ehtiyojlariga ko‘ra kengaytirilishi yoki qisqargan bo‘lishi mumkin. Xodimlarning lavozimlari va malakalari bo‘yicha turli ish vazifalari bo‘ladi, lekin ularning huquq va majburiyatlari umumiy mehnat qonunchiligi doirasida himoya qilinadi.

Xodimlarning asosiy huquqlariga to‘liq ish haqi, dam olish kunlari, ta’til, kasallik ta’tili, xavfsiz ish sharoitlari, ijtimoiy sug‘urta kiradi. Xodimlar esa ishga rioya qilish, belgilangan ish vaqtiga sodiq bo‘lish, mehnat xavfsizligi qoidalariga amal qilish kabi majburiyatlarga egadirlar. Ish beruvchi esa xavfsiz ish joyini yaratish, ish haqi to‘lovlarini amalga oshirish, mehnat qonunchiligiga rioya qilish majburiyatini oladi.

Xodimlar mehnat munosabatlari O‘zbekiston Respublikasining Mehnat Kodeksi va boshqa mehnat qonunchiligi bilan tartibga solinadi. Mehnat qonunchiligi tenglik, diskriminatsiyaga yo‘l qo‘ymay, ish joyini xavfsiz ham sog‘lom qilib saqlash kabi prinsiplarni kafolatlaydi. Shartnoma, mehnat shartnomalari, oylik to‘lovlar, ta’til va kasallik kunlari kabi rasmiy tartiblar orqali xodimlar himoya qilinadi.