wywiadów

Wywiad to dwustronna rozmowa, w której pytania zadaje prowadzący wywiad, a respondent udziela odpowiedzi. W mediach i nauce celem jest pozyskanie informacji, opinii lub świadectw do publikacji lub analizy. W kontekście wywiadów termin ten bywa także używany w znaczeniu gromadzenia informacji w celach bezpieczeństwa lub polityki, czyli w wywiadach wojskowych lub gospodarczych.

Formy wywiadów obejmują różne podejścia. W naukach społecznych wyróżnia się wywiady strukturalne (z góry ustalonymi pytaniami), półstrukturalne (ramy pytań z możliwością rozwoju wątków) oraz niestrukturalne (otwarte, swobodne rozmowy). W dziennikarstwie popularny jest wywiad standardowy, a także wywiad-rzeka, długa rozmowa z bohaterem, często z komentarzem narracyjnym. Wywiad-rzeka to charakterystyczny gatunek w polskim reportażu i literaturze, kojarzony z twórczością takich autorów jak Ryszard Kapuściński.

Proces i etyka: przygotowanie obejmuje wybór rozmówcy, opracowanie pytań i uzyskanie zgody na publikację. Podczas samej rozmowy stosuje się nagrania lub notatki, a po niej transkrypcję i redakcję. Etyka wymaga rzetelności, unikania manipulacji, ochrony prywatności i jasnego wskazania źródeł.

Znaczenie: wywiady stanowią podstawowe narzędzie przekazywania informacji w mediach, a także metodę badawczą w naukach społecznych. Jako format, ich jakość zależy od przygotowania, umiejętności słuchania i jasnych, nieprowadzących pytań.