videofluoroskopia

Videofluoroskopia, zwana także wideo-fluoroskopia, to technika diagnostyczna wykorzystująca fluoroskopię do dynamicznego obrazowania narządów wewnętrznych w czasie rzeczywistym, po podaniu środka kontrastowego. Najczęściej stosowana jest do oceny funkcji połykania oraz motoryki przełyku, a także do badania innych procesów przełykowych i żołowych. W praktyce medycznej najpowszechniej używa się wersji zwanej VFSS (videofluoroscopic swallow study).

Przebieg badania obejmuje pacjenta w odpowiedniej pozycji, najczęściej siedzącego lub stojącego. Podaje się kontrast w postaci roztworów o różnych gęstościach (ciekki, półpłynny, papkowaty), najczęściej na bazie barowego środka kontrastowego, rzadziej z użyciem kontrastu jodowanego. Pacjent wykonuje serię połykań różnymi objętościami i konsystencjami, podczas gdy radiolog obserwuje i nagrywa ruchy języka, fałdu nalewacza, krtani i przełyku. Nagrania umożliwiają ocenę koordynacji połykania, ochronnych mechanizmów krtani oraz ewentualnej aspiracji lub zalegających w drogach oddechowych płynów. W praktyce klinicznej stosuje się standaryzowane zestawy połykań i skale oceny, na przykład do oceny aspiracji.

Wskazania obejmują podejrzenie dysfagii u pacjentów po udarach, z chorobami neurodegeneracyjnymi, nowotworami szyi, urazami głowy, a także ocenę przełyku pod kątem refluksu, zwężeń czy zaburzeń motoryki. Badanie wiąże się z ekspozycją na promieniowanie jonizujące, dlatego realizowane jest zgodnie z zasadą ALARA (jak najniższa dawka przy zachowaniu diagnostycznej jakości). Ograniczeniami są dostępność, konieczność obecności wykwalifikowanego zespołu radiologicznego i logopedy oraz wymóg współpracy pacjenta.

Historia videofluoroskopii sięga północnoamerykańskiego i europejskiego rozwoju fluoroskopii w XX wieku; od lat 70. i 80. badaną techniką w diagnostyce dysfagii stała się VFSS, pozostając standardem w ocenie połykania.