turbofanów

Turbofan to rodzaj silnika odrzutowego wykorzystywanego przede wszystkim w samolotach pasażerskich i transportowych. Jego charakterystyczną cechą jest duży wentylator przed rdzeniem silnika, który generuje znaczną część ciągu dzięki powietrzu omijającemu rdzeń (bypass). Dzięki wysokiemu udziałowi powietrza omijanego turbofan charakteryzuje się wyższą efektywnością paliwową i niższym poziomem hałasu niż tradycyjne turboodrzuty.

Zasada działania: powietrze wlotowe rozdziela się na dwie ścieżki. Część trafia do rdzenia, gdzie jest sprężane przez kolejno działające sprężarki, mieszane z paliwem i spalane, generując gorące gazy, które napędzają turbiny. Druga część przepływa przez wentylator i omija rdzeń, dostarczając dodatkowy ciąg. Wyjściowe strumienie gazów z rdzenia i z przepływu omijanego łączone są w wylocie. Wydajność zależy od bypass ratio — im wyższy, tym większy udział powietrza omijanego i niższe spalanie na jednostkę ciągu w lotach subsonicznych.

Historia: turbofan został rozwinięty w latach 50. i 60. XX wieku jako ulepszenie turboodrzutów, aby zmniejszyć zużycie paliwa i hałas. W kolejnych dekadach wprowadzano silniki o coraz wyższym stosunku przepływu omijanego oraz nowoczesne materiały i technologie. Silniki takie jak CFM56, GE90, Rolls-Royce Trent znacząco ukształtowały współczesne lotnictwo komercyjne.

Typy i parametry: obecnie dominują wysokoprzepływowe turbofany (duży bypass ratio) używane w większości samolotów pasażerskich; istnieją także projekty o niższym bypass ratio. Czasem stosuje się przekładnię (geared turbofan), która umożliwia obsługę dużego wentylatora przy efektywnych obrotach rdzenia.

Zastosowanie i perspektywy: turbofany pozostają podstawowym typem silników w lotnictwie komercyjnym. Rozwój koncentruje się na dalszej redukcji zużycia paliwa, emisji i hałasu poprzez większy bypass, zaawansowane materiały, lepsze spalanie oraz wprowadzanie paliw alternatywnych i projektów o niższym śladzie środowiskowym.