sálrænt

Sálrænt er íslenskt lýsingarorð sem vísar til geðræða og hugsunar. Það þýðir á ensku oftpsychological eða mental og er notað um allt sem tengist huganum, tilfinningum, vitsmunum og hegðun. Í læknisfræði, sálfræði og félagsvísindum er sálræn einkenni, sálrænt álag og sálrænt viðhorf algengt hugtak. Það er notað til aðgreiningar milli sálfræðilegra eða geðræna þátta annars vegar og líkamlegra þátta hins vegar.

Orðið sálrænt byggist á stofninum sál- (hugarheimur, geð) og viðskeytinu -rænn/ -rænt sem veldur lýsingarorði sem vísar til sálfræðilegs eða geðræns eðlis. Síðan má nota sálrænt til að lýsa ástandi, ferlum og reynslu sem rekja má til huga og tilfinninga. Eða sem adverbial form sem “sálrænt” þýðir „psychologically“ eða „mentally“ í setningu.

Algengar samsetningar og hugtök eru t.d. sálrænt álag (psychological stress), sálrænt heilbrigði eða sálræn heilsu (mental health), sálrænt ástand (psychological state) og sálræn atvik (psychological event). Í daglegu tali og í vísindalegum textum er sálrænt oft notað til að lýsa ferlum eins og hugrænu starfssemi, tilfinningum og hegðun sem byggist á hugarheimi.

Samband við önnur hugtök er til staðar: sálfræði fjallar um rannsóknir á huganum og geðrænum ferlum, en geðlækningar eða geðheilbrigði andstæðan sem snýr að mistökum eða vanlíðan. Orðið sálrænt veitir nákvæmni þegar fjallað er um þann þátt mannsins sem hefur sálfræðilegar eða geðrænar víddir.