stratosferën

Stratosfera është shtresa e dytë e atmosferës së Tokës, ndodhet mbi troposferën dhe shtrihet nga afërsisht 10–15 kilometra mbi sipërfaqen deri në rreth 50 kilometra lart. Ajo karakterizohet nga një rritje të temperaturës me lartësinë, një efekt që së pari vjen nga absorbimi i rrezatimit ultraviolet nga shtresa e ozonit, duke krijuar një mjedis më të qetë dhe me turbulencë të ulët krahasuar me troposferën.

Në stratosferë gjendet shtresa ozonit, e cila absorbon pjesë të rëndësishme të rrezatimit UV nga Dielli, duke ofruar mbrojtje jetike për jetën në Tokë dhe për materialet që na rrethojnë. Stratosfera është relativisht e thatë dhe përbën kryesisht azot dhe oksigjen me sasi të vogla gaze të tjera; përqendrimi i ozonit në këtë shtresë kontrollon pjesën që arrin në sipërfaqe nga drita diellore.

Për shkencën dhe teknologjinë, stratosfera ofron një mjedis të qëndrueshëm për fluturime të larta me avionë dhe për balona shkencore, duke lejuar studime të atmosferës, klimës dhe rrezatimit. Disa fenomene të veçanta, si retë nacré (perlatoze) që formohen në temperatura shumë të ulëta në zonat polare, janë tipare të stratosferës.

Historia e zbulimit të stratosferës lidhet me punën e dy shkencëtarëve: Léon Teisserenc de Bort nga Franca dhe Richard Assmann nga Gjermania, të cilët në fillim të shekullit të 20-të, pavarësisht njëri-tjetrit, përdorën balona termometrike për të zbuluar një shtresë ku temperatura rritej me lartësinë.