stoomproces

Stoomproces verwijst naar een reeks industriële en culinair-technische processen waarin stoom wordt gebruikt als warmtebron of als middel voor warmteoverdracht. Het uitgangspunt is dat water wordt verhit tot stoom, die vervolgens warmte overdraagt aan het te behandelen product. Er bestaan directe systemen, waarbij het product in direct contact komt met stoom, en indirecte systemen, waarbij de stoom een verwarmingsmantel of warmtewisselaar verwarmt zonder direct contact met het product.

Bij verzadigde stoom ligt de temperatuur vast bij de opgaande druk; bij hogere druk stijgt ook de verzadigde temperatuur. Oververhitte stoom heeft een hogere temperatuur en bevat minder condensaat, wat de warmteoverdracht kan beïnvloeden. Het stoomsysteem vereist ketels, leidingen, sensorische en veiligheidsvoorzieningen.

Toepassingen variëren van voedselbereiding (stomen, pasteurisatie, sterilisatie) en droogprocessen tot warmtebehandeling in de chemische industrie en textielverwerking. In energiecentrales wordt stoom onder hoge druk gebruikt om turbines aan te drijven, waarna afkoeling en condensatie terugkeren in de ketel.

Ontwerp- en bedrijfsparameters omvatten druk, temperatuur, warmtewisselaars, isolatie en condensaatbeheer, evenals veiligheidssystemen. Directe stoom vereist strikte hygiëne- en veiligheidsmaatregelen bij voedsel- en medicijnproductie; indirecte systemen bieden vaak meer controle over temperatuur en hygiëne.

Voordelen van stoomgebruik zijn snelle en uniforme warmteoverdracht, hoge temperatuurmogelijkheden en de mogelijkheid kwaliteitsgevoelige producten te beschermen. Nadelen zijn afhankelijkheid van een ketelsysteem, veiligheidsrisico’s zoals brand- of explosiegevaar, en onderhoudskosten. Stoom blijft een veelzijdige warmtebron in zowel industriële als culinair-technische processen.