stofnanakerfi

Stofnanakerfi er net formlegra stofnana og ferla sem hafa með höfuðábyrgð á stjórnun, framleiðslu opinberrar þjónustu og framkvæmd reglna í samfélagi eða innan stofnunakerfis. Kerfið lýsir hvernig reglum er sett, framkvæmd og hvernig ákvarðanir eru teknar.

Helstu þættir stofnanakerfis eru stjórnarskrá og lagaumhverfi; framkvæmdarstjórn og ráðuneyti; dómstólar og réttarfarskerfi; opinber stjórnsýsla og þjónustustofnanir; reglueftirlit og eftirlitsstofnanir; fjármálakerfi og fjárveitingakerfi; kosningayfirvöld; og endurskoðunar- og gagnsæisstofnanir.

Hlutverk stofnanakerfisins eru að setja reglur og tryggja framfylgd þeirra; veita samræmda og aðgengilega opinbera þjónustu; varðveita réttindi og skyldur borgaranna; leysa ágreining og tryggja ábyrgð, gagnsæi og traust í stjórnsýslu; og stuðla að stöðugleika, hagvexti og félagslegri þróun.

Stofnanakerfi eru aðlaganleg eftir löndum og menningu; sterk kerfi stuðla að skilvirkri stefnumótun, réttlæti og samhæfingu við hagkerfi, en veik eða óskýrt kerfi geta hamlað framkvæmd og ábyrgð. Endurnýjun, aukin gagnsæi og stafræn stjórnsýsla eru algengar áherslur í endurskipulagningu ríkisins.

Í rannsóknum og stefnumótun er stofnanakerfi notað til að meta stjórnunargetu og áhrif stjórnvalda á hagsæld, velferð og framleiðni; það er einnig notað til að bera kerfi milli landa saman og koma auga á þörf fyrir umbætur.