slímhúð

Slímhúð er þunn þekja sem liggur yfir líffæri sem opna til utanverulegs umhverfisins. Hún finnst í öndunarfærum, meltingarvegi, þvag- og kynkerfi og á yfirborði augans. Slímhúðin framleiðir og geymir slími sem smyr og verndar gegn þurrki, agnum og örverum og hjálpar til við að hreinsa út agnir úr lofti og umhverfi. Hún gegnir einnig mikilvægu hlutverki í ónæmiskerfi líkamans með vörnum í gegnum slímhúðar-örverur og mótefni sem eru til staðar í slími.

Bygging. Slímhúðin samanstendur af þekju (epithelium) sem liggur á lamina propria (bindvef) og stundum vöðvaflög (muscularis mucosae). Þekjan tekur mismunandi útlit eftir staðsetningu: í öndunarfærum er hún oft bifhærð með goblet-frumum sem framleiða slími; í meltingarvegi er hún oft einföld stuðlaþekja með slími; í munni og kynkerfi getur hún verið marglaga. Slímhúðin inniheldur einnig slímkirtla og háræðakerfi.

Hlutverk. Helstu hlutverk slímhúðar eru vernd, smyrslu og hreinsun. Slím drægir upp agnir og örverur og bifhár hreyfa slímið til að flytja það út úr líffærakerfinu. Slímhúðin inniheldur einnig ónæmisfrumur og mótefni eins og IgA sem styrkja varnarkerfið í mucosal yfirborðum.

Sjúkdómar og ástand. Slímhúð er viðkvæm fyrir áreiti, sýkingum og bólgu. Dæmi um algenga sjúkdóma sem beinast að slímhúð eru nefslímhúðarbólga (rinit), magaslímhúðarbólga (gastritis) og ristarlímhúðarbólga (colitis), auk veirusýkinga og annarra áverka sem valda sárum, roða eða aukinni slímmyndun. Slímhúðin lagar sig oft með bættum þrifum og meðferð sem róar bólgu og endurnýjar slímhúðina.