samoregulacja

Samoregulacja to zdolność wpływania na własne myśli, emocje i działania w celu realizacji wyznaczonych celów. W psychologii i edukacji często rozumiana jest jako samokontrola i samokierowanie, obejmująca zarówno procesy poznawcze (planowanie, monitorowanie, samodyscyplina), jak i strategie regulacji emocji (np. reinterpretacja sytuacji) oraz zachowań. W biologii i medycynie termin ten używa się także w sensie autoregulacji, czyli mechanizmów utrzymujących homeostazę w organizmie.

W sferze psychologicznej samoregulacja rozwija się od wczesnego dzieciństwa pod wpływem środowiska, nauczania i stylu życia. Zdolność ta koreluje z sukcesami edukacyjnymi, zdrowiem psychicznym i długoterminowymi zachowaniami prozdrowotnymi. Kluczowe komponenty to wyznaczanie celów i planowanie, monitorowanie postępów, samokontrola (inhibicja impulsów) oraz metapoznanie. Strategie regulacyjne obejmują reinterpretację poznawczą, techniki uważności i techniki zarządzania emocjami. Oceny obejmują zadania neuropsychologiczne oraz kwestionariusze samooceny.

W biologii autoregulacja odnosi się do lokalnych mechanizmów utrzymania stałych warunków wewnętrznych, takich jak przepływ krwi, temperatura ciała czy stężenie substancji. Przykłady to autoregulacja mózgowa, autoregulacja nerek oraz regulacja metabolizmu tkanek, które dostosowują funkcje niezależnie od zmian w układzie nerwowym. Reguły obejmują sprężenie zwrotne (negative feedback) oraz lokalne mechanizmy chemiczne i mechaniczne.