redystrybucyjnych

Redystrybucyjne instrumenty polityki gospodarczej to zbiór działań państwa i instytucji publicznych mających na celu zmianę rozkładu dochodów i bogactwa w gospodarce. Celem redystrybucji jest zmniejszenie nierówności społecznych, zapewnienie minimalnego poziomu życia i wzmocnienie spójności społecznej. Instrumenty te łączą aspekty fiskalne, socjalne i usługowe, a ich zastosowanie może być ukierunkowane na całe społeczeństwo lub wybrane grupy.

Główne narzędzia redystrybucyjne obejmują podatki progresywne i składki na ubezpieczenia społeczne, transfery pieniężne (zasiłki, renty, świadczenia rodzinne), a także świadczenia w postaci usług publicznych (edukacja, ochrona zdrowia, mieszkalnictwo) i regulacje cen. W praktyce często łączone są programy o charakterze universalnym (powszechne świadczenia i usługi) z programami kierunkowymi (świadczenia celowe, oparte na kryteriach dochodowych).

Efekty i cele redystrybucji obejmują ograniczenie ubóstwa, redukcję nierówności dochodowych, poprawę dostępu do opieki zdrowotnej i edukacji oraz wzmocnienie stabilności społecznej. Jednocześnie prowadzą do debat na temat ich wpływu na wzrost gospodarczy, motywację do pracy i koszty administracyjne. Miary oceny obejmują wskaźniki nierówności (np. współczynnik Giniego), poziom ubóstwa, oraz udział transferów i usług w PKB.

W praktyce modele redystrybucyjne różnią się między krajami, zależnie od systemów podatkowych, kultury politycznej i zdolności fiskalnej. W wielu państwach istnieje trwała tradycja redystrybucyjna, która kształtuje zakres i sposób świadczeń oraz ich finansowanie.