rannsókna

Rannsókn er kerfisbundin leit að nýrri þekkingu með markmiði að skilja fyrirbæri, sambönd og reglur. Orðið er notað um vísindalegar rannsóknir en einnig til rannsókna af öðrum toga, eins og í lögfræði, fjölmiðlum og menningar-/sagnfræðirannsóknum.

Rannsóknir geta verið grundvallar- eða hagnýtar, og þær ná yfir vítt svið, frá náttúruvísindum og verkfræði til félagsvísinda, menningarfræði og sálfræði. Markmiðið er að auka þekkingu og/eða leggja grunn að lausnum á vandamálum sem samfélagið stendur frammi fyrir.

Rannsóknarferlið byrjar oft með spurningu eða tilgátu, lestri fyrri heimilda og ákvörðun aðferða. Síðan safna menn gögnum, velta fyrir sér aðferðum til að meta þau, og draga ályktanir. Niðurstöður eru síðan ræddar og dreifðar, oft sem fræðigreinar, skýrslur eða opinberar upplýsingar. Gagnrýni og endurprófun eru mikilvæg í öllum vísindalegum ferlum.

Sérstakir þættir aðferðafræði fela í sér tilraunir, könnunarathuganir, viðtöl, textagreiningu og tölfræðilega nálgun. Siðfræði og gæði eru viðurkennd atriði: upplýst samþykki, friðhelgi persónuuplýsinga, sjálfstæð endurskoðun og gegnsæi í birtingu.

Rannsóknir hafa áhrif á vísindi, menntun, stefnumótun og atvinnulíf. Fjármögnun, hlutdrægni og reglur um gagnsæi eru áskoranir sem stofnanir þurfa að takast á við, en háttsettar háskólar, rannsóknarráð og siðfræðinefndir tryggja gæði og ábyrga framkvæmd.