posttraumaticzny

Posttraumaticzny odnosi się do zaburzeń, objawów i zmian funkcjonowania psychicznego, które pojawiają się po doświadczeniu traumatycznego zdarzenia. Do takich wydarzeń należą wojna, przemoc, poważny wypadek, klęska naturalna lub inne sytuacje groźne dla życia. W psychologii i psychiatrii termin ten jest używany jako ogólne określenie reakcji pourazowych, w tym zaburzeń klasyfikowanych jako PTSD i inne zaburzenia po traumie.

Najbardziej rozpoznawalnym zaburzeniem posttraumaticznym jest zespół stresu pourazowego (PTSD). Poza tym wyróżnia się ostro stresowy zaburzenie (acute stress disorder), zaburzenia adaptacyjne z cechami pourazowymi, a w niektórych klasyfikacjach także kompleksowy zespół stresu pourazowego (kompleksowy PTSD). Termin „posttraumatyczny” może odnosić się do szerokiego wachlarza objawów i zaburzeń, które utrzymują się po traumie lub wynikają z niej.

Objawy PTSD obejmują powracające, świadome lub mimowolne przeżywanie traumy (nawyk, koszmary senne, flashbacki), unikanję bodźców kojarzonych z traumą, negatywne zmiany w myśleniu i nastroju oraz wzmożoną pobudliwość i łatwe wybuchy gniewu. Utrzymywanie symptomów przez ponad miesiąc i powodowanie upośledzenia funkcjonowania stanowi zwykle warunek diagnostyczny.

Diagnostyka opiera się na kryteriach DSM-5 lub ICD-11 po udokumentowaniu ekspozycji na traumatyczne zdarzenie. Leczenie obejmuje psychoterapię ukierunkowaną na traumę, taką jak terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i EMDR, oraz farmakoterapię oparte na SSRI lub SNRI w przypadku utrzymujących się objawów. Wczesna interwencja i wsparcie społeczne poprawiają rokowanie, chociaż niektóre osoby wymagają długotrwałej opieki.