polyuretany

Poliuretany to szeroka rodzina polimerów powstających w wyniku reakcji izocyjanianów z poliolami. W zależności od doboru składników i dodatków tworzą pianki, elastomery, powłoki, kleje lub formy. Reakcja między grupami izocyjanianowymi -NCO a grupami hydroksylowymi -OH prowadzi do powstania łączników urethanu, a w obecności środków pieniących uzyskuje się pianki o zróżnicowanych właściwościach.

Najważniejsze typy obejmują pianki sztywne (dobre właściwości izolacyjne, stosowane w budownictwie i sprzęcie chłodniczym), pianki elastyczne (meble, materace), elastomery (wytrzymałe elementy dopasowane do kształtu), a także powłoki i kleje.

Zastosowania poliuretanów są szerokie: budownictwo (izolacja termiczna), przemysł meblarski, opakowania, motoryzacja, sportowe i AGD. Do zalet należą niska masa, dobre właściwości izolacyjne, odporność na zużycie i możliwość dopasowania elastyczności. Ograniczenia to wrażliwość na UV i starzenie, ograniczona odporność na wysokie temperatury w długim okresie oraz potencjalne zagrożenie zdrowia pracowników związane z izocyjanianami w trakcie produkcji i obróbki.

Historia: poliuretany zostały wynalezione w 1937 roku przez Otto Bayera w firmie IG Farben. Od tego czasu ich zastosowania systematycznie rosły, zwłaszcza po II wojnie światowej, kiedy rozwinięto technologie pianek i powłok.

Środowisko i recykling: prowadzone są prace nad recyklingiem piank PU i chemicznym rozkładem, a także nad poliuretanami pochodzenia roślinnego i alternatywnymi poliolami, aby ograniczyć wpływ na środowisko.