polisemiczne

Polisemiczne odnosi się do zjawiska w języku, w którym jedno słowo ma kilka znaczeń, zazwyczaj powiązanych ze sobą semantycznie. W polisemii sensy rozwijają się w sposób spójny: od jednego źródłowego znaczenia do pokrewnych zastosowań w różnych kontekstach. Często powstaje to poprzez metaforyczne rozszerzenie, metonimię lub zmianę funkcji wyrazu w dłuższym czasie.

W przeciwieństwie do polisemii, homonimia dotyczy zestawu wyrazów o identycznej formie, które wywodzą się z różnych źródeł i nie łączą się sensowo. Granica między polisemią a homonimią bywa przedmiotem debaty, jednak kluczową różnicą pozostaje powiązanie semantyczne i wspólne źródło etymologiczne w sensie polisemicznego wyrazu.

Polisemiczne wyrazy odgrywają istotną rolę w leksykografii, semantyce i przetwarzaniu języka naturalnego, ponieważ wymagają rozróżniania sensów w zależności od kontekstu. W praktyce badaczy i aplikacji NLP dotyka to problemów ekspansji znaczeń oraz złożonego dopasowywania kontekstowego.

Przykłady polisemii w języku polskim ilustrujące różne sensy jednego wyrazu: słowo klucz występuje w znaczeniach: narzędzie do otwierania zamków, klucz do zrozumienia, tonacja muzyczna, legenda/mapa wyjaśniająca symbole, a także klucz szyfrowy. Światło może oznaczać światło fizyczne, sygnał lub wskaźnik (np. lampka ostrzegawcza) oraz metaforycznie klarowność myśli. Słowo moc ma sensy związane z siłą fizyczną, mocą energii elektrycznej i siłą prawną/ważnością.

Dzięki polisemeji język zyskuje bogactwo znaczeń, lecz jednocześnie stawia wyzwania w analizie semantycznej i tłumaczeniach.