osteoporoz

Osteoporoz, kemik dokusunun dayanıklılığını azaltarak kırık riskinin arttığı kronik bir hastalıktır. Kemik gücü, kemik yoğunluğu ile kemik kalitesinin birleşiminden oluşur; osteoporozda bu iki unsur zayıflar. En sık vertebra, kalça ve önkol kırıkları görülür; çoğu hasta kırıkların ilk belirtisi olan ağrı veya düşme sonrası ortaya çıkan kırıkla karşılaşır. Özellikle menopoz sonrası kadınlarda östrojen kaybı, yaş, düşük vücut ağırlığı, sigara ve aşırı alkol tüketimi gibi risk faktörleri artıtır.

Tanı: en güvenilir tanı yöntemi kemik mineral yoğunluğu ölçümüdür (DXA). T-skoru -2.5 veya daha düşük osteoporoz olarak kabul edilir; -1.0 ile -2.5 arası değerler osteopeni olarak adlandırılır. 10 yıllık kırık riski için FRAX gibi modeller kullanılarak risk değerlendirilir.

Tedavi ve önleme: temel yaklaşım yaşam tarzı değişikliklerini içerir; yeterli kalsiyum ve D vitamini alımı, düzenli ağırlık taşıyan egzersizler, düşme önleme ve sigara/alkolün azaltılması. Risk yüksekse farmakolojik tedavi düşünülür. Bisfosfonatlar (alendronat, risedronat) ilk seçenekler arasında yer alabilir; diğer ilaçlar denosumab, selektif östrojen reseptör modülatörleri (raloxifen), anabolik ajanlar (teriparatid/abaloparatid) ve romosozumab olabilir. Tedavi süresi ve ajan tercihi bireysel risklere göre doktor tarafından belirlenir; düzenli izlem gereklidir. Nadiren kemik bozulmasına bağlı yan etkiler ve osteonekroz çene gibi komplikasyonlar takip edilir.