obrzydzenie

Obrzydzenie jest polskim rzeczownikiem oznaczającym odczucie wstrętu lub odrzucenia, będące reakcją na bodźce uznane za odrażające, skażone lub moralnie naganne. Może dotyczyć zarówno fizycznego wstrętu wobec zepsutego jedzenia, wydzielin ciała czy brzydoty, jak i bardziej abstrakcyjnej niechęci wobec czynów lub idei.

Etymologia: pochodzi od przymiotnika brzydki, z przedrostkiem ob- tworzącym czasownik obrzydzić (sprawić, że ktoś poczuje wstręt) oraz od rzeczownika obrzydliwość. W języku potocznym używany jest często zamiennie z takimi wyrażeniami jak wstręt, odraza czy zniesmaczenie, ale niosą one nieco odmienny niuans znaczeniowy.

Psychologia: obrzydzenie traktuje się jako jedną z podstawowych emocji, która rozwija się w celu ochrony przed skażeniem i chorobami. Do głównych domen wstrętu należą wstręt związany z konsumpcją (np. zepsuta żywność), higiena ciała i kontakt z rozkładającymi się materiałami, a także wstręt moralny – reakcja na naruszanie norm społecznych. Kultura i kontekst kulturowy kształtują to, co wywołuje obrzydzenie, a badania nad wstrętem obejmują także jego różnice międzykulturowe.

Zastosowanie kulturowe: w polskiej mowie obrzydzenie służy do wyrażania silnej lub umiarkowanej reakcji negatywnej wobec bodźców estetycznych, moralnych czy społecznych. W literaturze i filmie może opisywać sceny groteskowe, degradujące obrazy lub sytuacje budzące odrazę. W filozofii i etyce pojęcie to bywa analizowane w kontekście podstaw moralnych osądów oraz granic między wstrętem a moralnym potępieniem.