málnotkunar

Málnotkunar er hugtak sem vísað er til notkunar efna sem hafa áhrif á geð- eða hegðun. Notkunin getur verið lítil og tímabundin eða reglubundin, og vandamál getur þróast þegar notkunin veldur skaða fyrir líkamlega eða andlega heilsu eða fyrir daglegt líf, vinnu eða sambönd. Það nær bæði löglegum efnum (áfengi, tóbak, sum lyf sem gefin eru með lækni) og ólöglegum efnum eða misnotkun á lyfjum.

Helstu tegundir málnotkunar eru: áfengisnotkun; tóbaks- og nikótínnotkun; misnotkun lyfja sem hafa læknisfræðilegan tilgang (t.d. verkjalyf eða svefnlyf) eða lyf sem eru gefin án læknisráðgjafar; ólögleg efnanotkun eða misnotkun á efnum sem oft kallast eiturlyf.

Helstu hættur og áhrif eru líkamleg og geðræn. Langvarandi notkun getur valdið skemmdum á líffærakerfum eins og lifur, hjarta og heilanum, auk geðrænna truflana og vanlíðanar. Notkun getur skert árangur í námi eða vinnu, skapað skuld- og fjölskylduvandamál og aukið atvikatíðni slys og öryggisvandamál.

Meðferð og forvarnir: Forvarnaraðgerðir miða að forvörnum, fræðslu og stuðningi fyrir ungt fólk og fullorðna. Meðferð getur falið í sér samtals- og sálfræðimeðferð, atferlismeðferð og, fyrir tiltekna vanda, lyfjameðferð. Mikilvægt er að auðvelda aðgengi að þjónustu, styðja endurhæfingu og veita stuðningsnet.

Löggjöf og stefna: Til að draga úr neikvæðum áhrifum málnotkunar rekur stjórnkerfið reglur um aðgengi að efnum, meðferð og samfélagslega lausnir, með áherslu á forvarnir og endurhæfingu.