metastazlar

Metastazlar, kanser hücrelerinin primer tümörden ayrılarak vücudun uzak bölgelerine yayıp yeni tümörler oluşturmasıyla ortaya çıkan ikincil kanserlerdir. Bu süreç, lokal invazyon, intravazasyon, dolaşımdaki hayatta kalma, ekstravazasyon ve kolonizasyon gibi adımları içerir. Metastazlar çoğunlukla lenfatik veya kan yoluyla dağılır ve primer tümöre göre belirli organlara yönelme eğilimi gösterebilir; akciğerler, karaciğer, kemikler ve beyin en sık görülen hedefler arasındadır, ancak vücudun hemen her organında metastaz gelişebilir.

Tohum-toprak hipotezi olarak da bilinen bu kavram, metastaz hücrelerinin belirli organ mikroçevresiyle uyum sağlayarak kolonize olabildiğini öne sürer. Tanı, görüntüleme yöntemleriyle (BT, MR, PET) ve gerektiğinde biyopsiyle metastatik dokunun doğrulanmasıyla konulur; biyobelirteçler tedavi kararlarını yönlendirebilir. Staging, metastaz sayısı ve bulunduğu organlara göre yapılır; prognoz, primer tümörün biyolojisi, metastaz yükü ve hastanın genel durumuna bağlı olarak değişir.

Tedavi yaklaşımı, primer tümörün türüne ve metastazın yaygınlığına bağlıdır. Sistemik tedaviler (kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler, immunoterapi) çoğu durumda ana odaktır; lokal tedaviler (cerrahi, radyoterapi) belirli metastatik bölgelerin semptomlarını azaltmak veya lokal kontrol sağlamak amacıyla uygulanabilir. Klinik çalışmalar, yeni tedavi seçenekleri sunabilir. Metastazlar, primer tümörden türeyen hücrelerden oluştuğu için bağımsız bir kanser olarak değerlendirilmelerine rağmen farklı biyolojik özellikler gösterebilir.