metamorfozy

Metamorfozy to procesy rozwojowe, w których organizmy przechodzą znaczące zmiany morfologiczne i ekologiczne między stadium młodocianym a dorosłym. Wśród zwierząt wyróżnia się kilka typów metamorfizmu: całkowity (holometabolizm), niezupełny (hemimetabolizm) oraz brak metamorfizmu (ametabolia). Przejścia te regulują hormony, przede wszystkim ecdysone i hormony młodocze.

Holometabolizm obejmuje cztery stadia: jajo, larwę, poczwarkę i imago. Larwy często różnią się od dorosłych zarówno morfologią, jak i trybem życia. Typowe grupy to motyle i ćmy, chrząszcze, błonkoskrzydłe oraz muchówki.

Hemimetabolizm obejmuje trzy stadia: jajo, nimfę i dorosłą formę. Nimfy przypominają dorosłe, lecz są zwykle mniejsze i nie mają ostatecznych cech dorosłych, takich jak pełny zestaw skrzydeł. Przykłady obejmują wiele błonkoskrzydłych oraz różne ortopterany i pluskwiaki.

Ametabolia to brak wyraźnej metamorfzy; młode są podobne do dorosłych i nie przechodzą odrębnych stadium larwalnych. Wśród zwierząt także występują różne przypadki braku wyraźnych zmian morfologicznych w rozwoju.

Wśród płazów następuje metamorfoza, w której larwy wodne przekształcają się w dorosłe formy lądowe, zwykle pod wpływem hormonów tarczycy; typowe przykłady to żaby, ropuchy i salamandry.

Znaczenie ekologiczne metamorfizmu polega na możliwości wykorzystania różnych nisz ekologicznych, ograniczeniu konkurencji między pokoleniami oraz zwiększeniu elastyczności rozwojowej w różnych środowiskach.

Termin używany jest także w przenośni w kulturze i mediach, by opisywać głębokie przemiany.